Citaat:
Ik kan niet zeggen dat ik weet wat het echt betekent dat elk Ik en mijn maken verdwenen is, maar volgens de teksten kan dit.
Ver gevorderde yogi's treden zelfs doelbewust bepaalde zeer subtiele staten binnen (jhana) zonder enige notie dat "Ik die staten beleef of binnenga en in verwijl", leren de teksten.
Bij hen is al het Ik en mijn maken weg. Heel wonderbaarlijk, vind ik, dat elk besef van een Ik-die-in-die-en-die-staat-verwijlt, weg kan zijn.
Maar mensen die de juiste bevrijding hebben gerealiseerd blijven wel spreken in termen van Ik en mijn en sluiten gewoon aan bij de spraak die gebruikelijk is in de wereld, leren de sutta's.
Dus spreken in termen van 'Ik' en mijn'' wordt in de Pali sutta's niet gezien als een teken van gehechtheid.
|
Er valt 'om te gaan' met het buiten sluiten van 'ik' en 'mijn' tussen de overige verschijnselen. Of dit aangeleerd gedrag is of een intrinsiek weten kan alleen de ervaarder van dit fenomeen helder zijn. In de wereld moet je daarnaast natuurlijk van een entiteit blijven uitgaan (dat vereisen de vormvoorschriften) maar het besef dat daar niemand in vertegenwoordigd is blijft. De Pali is daarin wel erg regide want ieder geval van 'ik' of 'mijn' kan op zijn merites gewoon worden beoordeeld.